Zgodnie z wynikami prowadzonych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska pomiarów poziomów substancji w powietrzu, na przestrzeni lat stan powietrza w Polsce powoli się poprawia.
Według Ministerstwa Klimatu i Środowiska poprawa jest zauważalna nie tylko poprzez obniżenie poziomów stężeń problemowych substancji w powietrzu, ale także poprzez zmniejszenie liczby stref, w których stwierdzane są przekroczenia norm jakości powietrza.
Mniejszą liczbę dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 widzimy m.in. w Katowicach, gdzie w 2019 r. takich dni było 75, a w 2020 r. – 43, czy w Krakowie, w którym liczba takich dni zmniejszyła z 70 w 2019 r., do 60 w 2020 r.
– Poprawa jakości powietrza jest w sercu działań resortu klimatu i środowiska. Dlatego od 2019 r. realizujemy program „Czyste powietrze”, którego głównym celem jest skuteczna walka ze smogiem w Polsce. Istotą programu jest udzielanie dotacji przeznaczonej na wymianę źródła ciepła oraz prace związane z termomodernizacją. W ciągu 10 lat przeznaczymy na ten cel ponad 100 mld zł. Program Czyste Powietrze jest stale usprawniany, aby jak najlepiej dopasować go do aktualnych potrzeb Polaków. Nowa wersja programu to także szansa na wzmocnienie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. Aby zaangażować gminy w działania na rzecz poprawy jakości powietrza w kraju, NFOŚiGW przeznaczył w sumie ponad 100 mln zł na dodatkowe wsparcie finansowe, które ma zachęcić je do jeszcze aktywniejszego udziału w pozyskiwaniu wnioskodawców i obsłudze programu „Czyste Powietrze”. Pomoc obejmuje m.in. wsparcie finansowe w wysokości do 30 tys. zł na uruchomienie i prowadzenie przez rok punktu informacyjno-konsultacyjnego programu „Czyste Powietrze”. To również wyższe bonusy przyznawane za pomoc w składaniu wniosków, jak i dodatkowa nagroda za najwięcej złożonych wniosków w danym roku – mówi minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka.
Jak podkreśla Kurtyka z punktu widzenia podziału władzy w Polsce to samorządy są odpowiedzialne za jakość powietrza. Rząd jest tutaj tym podmiotem, który wspiera i tworzy ramy, ale to samorząd odpowiada za realizację tych działań
Samorządy zobowiązane są do tworzenia projektów programów ochrony powietrza (POP) dla stref, w których wystąpiły przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych poszczególnych substancji. W ich kompetencjach jest także opracowywanie planów działań krótkoterminowych (PDK) w przypadku ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomów normatywnych. Ponadto samorządy mają uprawnienia do określenia na swoim terenie rodzajów lub jakości paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposobu realizacji i kontroli tego obowiązku.
Poza aktywnym wspieraniem samorządów w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza, resort klimatu i środowiska ma na 2021 r. zaplanowany szereg działań w tym zakresie. Wśród nich są: aktualizacja Krajowego Programu Ochrony Powietrza i wyznaczenie nowych celów i działań w horyzoncie roku 2040, mający na celu zwiększenie grona beneficjentów dalszy rozwój programu priorytetowego „Czyste Powietrze” czy opracowanie Strategii rozwoju ciepłownictwa, której celem jest realizacja postanowień zawartych w najważniejszych dokumentach krajowych i Unii Europejskiej.
Jak podaje Ministerstwo Klimatu i Środowiska poprawie jakości powietrza będzie też służyć rozwój elektromobilności i wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie, które powinno stanowić alternatywę dla tradycyjnych paliw. Planowane jest również stworzenie ram prawnych dla wykorzystania wodoru w transporcie, jak i nowe programy wspierające rozwój biogazu i wodoru.
