Prezydent RP 22 sierpnia podpisał Ustawę z dnia 22 lipca 2022 r. o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw.
– Ustawa, uwzględniając specyfikę funkcjonowania Służby Więziennej, powołuje w ramach tej formacji Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej. IWSW będzie wyodrębnioną jednostką organizacyjną, mającą na celu rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw popełnionych m.in. przez osadzonych w zakładach karnych albo aresztach śledczych oraz funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej w związku z wykonywaniem czynności służbowych – informuje Kancelaria Prezydenta RP.
Ustawa wyposaża IWSW w kompetencje do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych. Do zadań IWSW będzie należało rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępczości popełnianej przez osadzonych, funkcjonariuszy i pracowników SW oraz inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych lub aresztów śledczych oraz inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych albo aresztów śledczych, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwami osadzonych w zakładach karnych lub aresztów śledczych bądź funkcjonariuszy SW.
Nowelizacja uprawnia Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej do uzyskiwania i przetwarzania danych telekomunikacyjnych, danych pocztowych oraz danych internetowych, bez zgody i wiedzy osób, których dotyczą te czynności. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni, operatorzy pocztowi oraz usługodawcy świadczący usługi drogą elektroniczną mają obowiązek udostępniania danych bez udziału pracowników tych jednostek lub przy niezbędnym ich udziale. Na czele IWSW stanie Szef Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej (Szef IWSW), będący organem powoływanym przez Ministra Sprawiedliwości. Minister Sprawiedliwości powoła Pełnomocnika do spraw utworzenia IWSW, któremu wsparcie organizacyjne, kadrowe, logistyczne i techniczne oraz finansowe ma zapewnić Dyrektor Generalny Służby Więziennej.
Ustawa reguluje także zagadnienia przyjęcia do służby funkcjonariuszy innych formacji (np. Policji, Agencji Wywiadu).
Obowiązkiem Służby Więziennej będzie zapewnienie porządku i bezpieczeństwa
w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości i w Prokuraturze Krajowej.
Służba Więzienna, w zakresie określonym przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, będzie miała możliwość współuczestniczenia w edukacji młodzieży związanej z kształtowaniem postaw obywatelskich, proobronnych i patriotycznych. W tym celu Dyrektor Generalny będzie określał, w drodze zarządzenia, sposób realizacji szkolenia strzeleckiego młodzieży w jednostkach organizacyjnych.
Świętem Służby Więziennej ustanawia się dzień 29 czerwca. W tym dniu, będącym świętem patrona Służby Więziennej – Świętego Pawła, od wielu lat organizowane są obchody święta Służby Więziennej na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, połączone z ceremonią nadania pierwszego stopnia oficerskiego funkcjonariuszom Służby Więziennej.
Ustawa przewiduje przeniesienie kognicji w sprawach dyscyplinarnych funkcjonariuszy Służby Więziennej na sądy administracyjne, w miejsce obecnie funkcjonującego rozwiązania, w myśl którego odwołanie od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie wnosi się do sądu powszechnego (sądu pracy).
Inne zmiany wprowadzane do ustawy o Służbie Więziennej:
- dodanie przepisów dotyczących nadawania i pozbawiania nowej odznaki nadawanej pracownikom i funkcjonariuszom „Za zasługi dla więziennictwa”;
- dodanie przepisów dotyczących przenoszenia funkcjonariuszy pomiędzy poszczególnymi służbami mundurowymi;
- zmiana zasad przyjmowania do służby osób zatrudnionych w Służbie Więziennej przy zastosowaniu uproszczonego postępowania kwalifikacyjnego z wyjątkami dotyczącymi osób niespełniających kryterium minimalnego 2-letniego okresu pracy, które będą mogły wstąpić do służby po wyrażeniu zgody przez Ministra Sprawiedliwości;
- zmiana zasad organizowania egzaminów na pierwszy stopień oficerski i pierwszy stopień w korpusie chorążych;
- dodanie nowych stopni chorążego sztabowego i starszego chorążego sztabowego
w korpusie chorążych Służby Więziennej oraz generała inspektora w korpusie oficerów Służby Więziennej; - wprowadzenie jako zasady wypłaty uposażenia i dodatków do uposażenia
o charakterze stałym na wskazany numer rachunku bankowego; - znaczne rozszerzenie liczby stanowisk (27 różnych stanowisk począwszy od dyrektora biura w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej po kierownika zespołu czy kierownika apteki w zakładzie karnym lub areszcie śledczym), których zajmowanie będzie następować nie jak dotychczas w drodze mianowania lecz w drodze powołania.
- wydłużenie z 6 do 12 miesięcy czasu trwania delegowania funkcjonariusza, bez jego zgody, do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej;
- pozbawienie funkcjonariuszy prawa do bezpłatnego wyżywienia podczas narad
i odpraw służbowych; - wydłużenie do 30 września następnego roku kalendarzowego możliwości wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego;
- przyznanie funkcjonariuszom prawa do ochrony prawnej w trakcie trwania toczącego się przeciwko nim postępowania, a nie dopiero po jego zakończeniu;
- rozszerzenie katalogu zachowań funkcjonariusza, które stanowią naruszenie dyscypliny służbowej o umyślne naruszenie dóbr osobistych innego funkcjonariusza oraz ujawnienie informacji pozostającej w związku z wykonywaniem czynności służbowych, jeżeli spowodowało to albo mogło spowodować szkodę dla służby;
- wprowadzenie przepisu, który pozwala Dyrektorowi Generalnemu lub Ministrowi Sprawiedliwości natychmiastowo odsunąć od wykonywania obowiązków służbowych funkcjonariusza zajmującego wyższe stanowisko kierownicze, gdy wymagają tego „istotne interesy służby”,
- wydłużenie okresu zatarcia kar dyscyplinarnych w każdym przypadku o dodatkowe
6 miesięcy (z 6 do 12 miesięcy, z 12 do 18 miesięcy i z 18 do 24 miesięcy); wydłużenie okresów zatarcia kary dyscyplinarnej dotyczy również jej zatarcia przed upływem terminów podstawowych ze względu na nienaganną służbę (z 3 do 6 miesięcy, z 6 do 12 miesięcy i z 12 do 18 miesięcy).
