Wprowadzenie nowego przedmiotu historia i teraźniejszość, zmiany w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa, uproszczenie procedury awansu zawodowego, nowe zawody w szkolnictwie branżowym, zwiększenie liczby specjalistów w szkołach – to tylko niektóre zmiany, które zaczną obowiązywać w nowym roku szkolnym 2022/ 2023.
Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego
– Nowy przedmiot w szkole ponadpodstawowej – historia i teraźniejszość
Nowy przedmiot historia i teraźniejszość (HiT) od 1 września 2022 r. zastąpi przedmiot wiedza o społeczeństwie (w zakresie podstawowym) i będzie realizowany w wymiarze 3 godzin tygodniowo w cyklu kształcenia.
Uczniowie szkół ponadpodstawowych (liceum ogólnokształcącego, technikum, branżowej szkoły I stopnia) na zajęciach z tego przedmiotu będą poznawać według porządku chronologicznego najważniejsze wydarzenia i procesy zachodzące w kolejnych dekadach II poł. XX w. i początku XXI w. w Polsce i na świecie (w sferze politycznej, społecznej, kulturalnej i gospodarczej). Program przedmiotu obejmuje okres od 1945 do 2015 r. i łączy treści z zakresu historii powojennej z treściami z zakresu wiedzy o społeczeństwie.
Jak podaje Ministerstwo Edukacji i Nauki celem wprowadzenia nowego przedmiotu na początku kształcenia w szkołach ponadpodstawowych jest poprawa znajomości historii najnowszej wśród młodzieży szkolnej, lepsze przygotowanie do rozumienia współczesności oraz do świadomego i odpowiedzialnego udziału w życiu publicznym.
Zmiana będzie wdrażana sukcesywnie, począwszy I klasy szkoły ponadpodstawowej w roku szkolnym 2022/2023.
– Zmiany w edukacji dla bezpieczeństwa
Edukacja dla bezpieczeństwa została uzupełniona o nowy obszar zagadnień związany z edukacją obronną, w tym ćwiczeniami strzeleckimi. Nowe treści nauczania przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa obejmują zagadnienia z obszaru edukacji obronnej:
– reagowanie w sytuacji zagrożenia działaniami wojennymi (tzw. survival, w tym miejsca schronienia),
– zasady pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia zagrożenia z użyciem broni konwencjonalnej,
– w przypadku szkoły podstawowej wymagania z zakresu: terenoznawstwa, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym, przygotowania do szkolenia strzeleckiego;
– w przypadku szkół ponadpodstawowych wymagania z zakresu: reagowania w sytuacji zagrożenia działaniami wojennymi, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym, szkolenia strzeleckiego.
Szkolenie strzeleckie:
– w przypadku szkoły podstawowej wymagania obejmują przede wszystkim przygotowanie teoretyczne w zakresie bezpiecznego obchodzenia się z bronią (w uzasadnieniu do rozporządzenia wskazano, że zajęcia z tego zakresu powinny być przeprowadzane w większej części w formie teoretycznej, ze stopniowym wprowadzaniem elementów praktycznych);
– w szkołach ponadpodstawowych będą podstawy strzelania z częścią praktyczną prowadzoną z wykorzystaniem bezpiecznych narzędzi do ćwiczeń strzeleckich, takich jak np. broń kulowa, pneumatyczna, repliki broni strzeleckiej (ASG), strzelnice wirtualne albo laserowe.
W przypadku wymagania dotyczącego strzelania z wykorzystaniem broni kulowej, pneumatycznej, replik broni strzeleckiej (ASG), strzelnic wirtualnych albo laserowych przewidziano trwający dwa najbliższe lata szkolne okres przejściowy. Wymóg ten będzie obowiązywał od roku szkolnego 2024/2025.
W przypadku szkół ponadpodstawowych, które na terenie danego powiatu:
– mają dostęp do broni kulowej, pneumatycznej, replik broni strzeleckiej (ASG), strzelnic wirtualnych albo laserowych – wymóg ten jest realizowany od roku szkolnego 2022/2023;
– nie mają dostępu do broni kulowej, pneumatycznej, replik broni strzeleckiej (ASG), strzelnic wirtualnych albo laserowych – wymóg ten jest realizowany w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 w miarę istniejących możliwości.
Więcej specjalistów w szkołach
Od 1 września w szkołach ogólnodostępnych będzie więcej nauczycieli specjalistów. Utworzone zostało nowe stanowisko pedagoga specjalnego, określono jego zadania i kwalifikacje. Wprowadzona została także minimalna łączna liczba etatów nauczycieli specjalistów: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, zatrudnianych w:przedszkolach niebędących przedszkolami specjalnymi, szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach oraz branżowych szkołach I stopnia, które nie są szkołami specjalnymi,szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej lub liceum ogólnokształcącego, zespołach, w skład których wchodzą wymienione wyżej przedszkola lub szkoły.
Wymiar zatrudnienia nauczycieli specjalistów będzie uzależniony od liczby dzieci w przedszkolu, szkole lub zespole.
Uproszczenie procedury awansu zawodowego
1 września wejdą w życie przepisy zmniejszające liczbę stopni awansu zawodowego nauczycieli. Zlikwidowane zostaną stopnie nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego, co jednocześnie zagwarantuje wzrost wynagrodzenia nauczycieli na pierwszym etapie rozwoju zawodowego.
Etapy rozwoju zawodowego nauczyciela po zmianie:
– przygotowanie do zawodu nauczyciela (w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy lub w wymiarze skróconym do 2 lat i 9, w trakcie którego nauczyciel otrzyma wsparcie mentora),
– nauczyciel mianowany – pierwszy stopień awansu,
– nauczyciel dyplomowany (po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy lub okresu skróconego do 4 lat i 9 miesięcy, licząc od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego).
Skrócony zostanie okres, po przepracowaniu którego nauczyciel będzie mógł uzyskać stopień nauczyciela mianowanego, z 6 lat do 4 lat. Wiąże się to z wcześniejszym o 2 lata przeszeregowaniem płacowym nauczycieli. Zmienią się także procedury awansu, w tym zlikwidowany zostanie obowiązek odbywania stażu czy opracowywania planu rozwoju zawodowego, a wprowadzony zostanie wymóg prowadzenia przez nauczyciela zajęć w obecności komisji (w określonym wymiarze).
Konsultacje z uczniami i rodzicami
W ramach czasu pracy nauczycieli zostanie wyodrębniony czas na konsultacje dla uczniów i ich rodziców. Będzie on wynosił 1 godzinę tygodniowo (w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień oraz ustalonego wynagrodzenia).
Nowości w szkolnictwie branżowym
– Nowe zawody
Od roku szkolnego 2022/2023 szkoły mogą rozpocząć kształcenie w 6 nowych zawodach wprowadzonych w odpowiedzi na potrzeby rynku pracy, tj.: monter konstrukcji targowo-wystawienniczych, technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego, technik izolacji przemysłowych, technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, technik elektroautomatyk okrętowy oraz technik przemysłu jachtowego.
– Ogłoszenie konkursu na utworzenie i wsparcie funkcjonowania branżowych centrów umiejętności
We wrześniu planowane jest ogłoszenie konkursu na utworzenie 120 branżowych centrów umiejętności (BCU) w latach 2022-2026. Celem inicjatywy jest rozwój kształcenia zawodowego na poziomie ponadpodstawowym i wyższym, wsparcie przygotowania kadr na potrzeby nowoczesnej gospodarki w poszczególnych branżach, zapewnienie przestrzeni dla innowacyjnej i trwałej współpracy biznesu z edukacją zawodową na wszystkich poziomach kształcenia zawodowego. BCU będą ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania w danej branży/dziedzinie, dostępnymi dla uczniów, studentów, pracowników branż i innych osób uczących się.
Egzamin ósmoklasisty i maturalny w roku szkolnym 2022/2023
Egzamin ósmoklasisty oraz egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie, ustalonych odrębnie dla każdego z tych egzaminów, wymagań egzaminacyjnych, stanowiących zawężony katalog wymagań w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Egzamin ósmoklasisty:
– od roku szkolnego 2022/2023 został zmieniony termin przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty z kwietnia na maj,
– od roku szkolnego 2022/2023 zrezygnowano z przeprowadzania egzaminu z czwartego przedmiotu obowiązkowego, wybranego spośród przedmiotów: biologia, chemia, fizyka, geografia lub historia.
Egzamin maturalny:
– w roku szkolnym 2022/2023 zostanie po raz pierwszy przeprowadzony egzamin maturalny dla absolwentów szkoły ponadpodstawowej (formuła 2023),
– zrezygnowano z 30 proc. progu zdawalności wybranego przedmiotu dodatkowego – dotyczy absolwentów szkół ponadpodstawowych (egzamin maturalny w formule 2023),
– w roku szkolnym 2022/2023 przystępujący do egzaminu maturalnego, aby uzyskać świadectwo dojrzałości, musi zdać egzamin maturalny z każdego przedmiotu obowiązkowego w części ustnej i w części pisemnej, tj. otrzymać co najmniej 30 proc. punktów możliwych do uzyskania oraz przystąpić do co najmniej jednego przedmiotu dodatkowego,
– wprowadzono możliwość składania deklaracji przystąpienia do egzaminu maturalnego w postaci papierowej lub elektronicznej – dotychczas absolwent mógł złożyć deklarację tylko w postaci papierowej.
Organizowanie i prowadzenie zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość
Od nowego roku szkolnego możliwe będzie zawieszenie zajęć w szkołach i placówkach na czas określony w przypadku:
– zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich i międzynarodowych,
– temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, w których są prowadzone zajęcia z uczniami, zagrażającej zdrowiu uczniów,
– zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną,
– nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów innego niż określone w pkt 1-3.
W przypadku zawieszenia zajęć na okres powyżej dwóch dni dyrektor ma obowiązek zorganizować dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Powinny być one zorganizowane nie później niż od trzeciego dnia zawieszenia zajęć.
Dyrektor szkoły lub przedszkola będzie miał możliwość organizacji zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w indywidualnym kontakcie z nauczycielem lub nauczycielami na wniosek rodziców lub pełnoletniego ucznia.
Zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość będą mogły być organizowane w podmiocie leczniczym, w którym nie funkcjonuje szkoła specjalna. Będzie je organizował dyrektor szkoły, do której uczeń uczęszczał przed przyjęciem do podmiotu leczniczego. Wniosek składają rodzice albo pełnoletni uczeń. Zajęcia są organizowane w porozumieniu z kierownikiem tego podmiotu i organem prowadzącym tę szkołę.
Terminy ferii zimowych w roku szkolnym 2022/2023
Ferie zimowe potrwają od 16 stycznia do 26 lutego 2023 r. Uczniowie będą odpoczywali od zajęć szkolnych w czterech turach. Pierwsi wypoczynek zimowy zaczną uczniowie z województw: lubelskiego, łódzkiego, podkarpackiego, pomorskiego i śląskiego (od 16 do 29 stycznia 2023 r.). W kolejnej turze – od 23 stycznia do 5 lutego 2023 r. – ferie będą mieli uczniowie z województw podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Od 30 stycznia do 12 lutego 2023 r. będą odpoczywali uczniowie z województw: kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego i wielkopolskiego, a od 13 do 26 lutego 2023 r. z województw: dolnośląskiego, mazowieckiego, opolskiego i zachodniopomorskiego.
Zajęcia w szkołach zakończą się 23 czerwca 2023 r. Przerwa wakacyjna będzie trwała od 24 czerwca do 31 sierpnia 2023 r.
