Dawniej był siedzibą władców księstwa głogowskiego, bywali tu również królowie Polski, a nawet Napoleon Bonaparte, obecnie te mury goszczą mieszkańców miasta i przyjezdnych turystów odwiedzających Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie. Jego początki sięgają XIII wieku, a bogate dzieje są ważnym elementem dziedzictwa kulturowego nie tylko samego regionu, ale również Polski. Zamek Książąt Głogowskich to #MiejsceKultury Dolnego Śląska, którego historię dziś Państwu przedstawiamy.
Początki głogowskiego zamku
Zamek głogowski powstał w połowie XIII wieku. Początkowo była to budowla z drewna, z wolnostojącą, murowaną wieżą, otoczoną wałem drewniano-ziemnym i fosą. W 1291 roku, kiedy w Głogowie miał miejsce wielki pożar, zamek spłonął, a książę Henryk III musiał przez pewien czas zamieszkać w jednym z domów na terenie miasta.
Na przełomie XIII i XIV wieku została zbudowana nowa, murowana siedziba z trzema jednopiętrowymi budynkami. Ocalała wieża wolnostojąca zlokalizowana była w narożniku południowo-zachodnim. Kiedy Głogów podzielono na dwie części, zamek znalazł się w rękach królów czeskich, a w latach 1384-1480 ich lenników, książąt cieszyńskich. Książęta głogowscy wznieśli w 1406 roku drugi zamek w pobliżu furty Bożego Ciała (najprawdopodobniej tam, gdzie później mieściło się kolegium jezuickie). Do jego budowy wykorzystano fragment miejskich murów obronnych z wieżą. Po zjednoczeniu Głogowa w 1480 roku został sprzedany mieszczanom, a potem dokonano rozbiórki.
Rok 1462 to czas zjazdu królów w Głogowie. Miasto odwiedzili Kazimierz Jagiellończyk oraz Jerzy z Podiebradu. Król Polski ze swoją świtą zamieszkali wtedy w starym głogowskim zamku. W 1499 roku księciem głogowskim został Zygmunt Jagiellończyk, późniejszy władca Polski. Planował on generalny remont bardzo zniszczonego zamku, ale miał za mało środków, żeby wykonać więcej niż fundamentalne zmiany. W 1526 roku Śląsk i księstwo głogowskie znaleźli się we władaniu rodu Habsburgów. W imieniu królów czeskich władzę w księstwie sprawowali starostowie, a ich siedzibą był zamek głogowski. W 1574 roku runęła część zamku i dopiero na początku XVII wieku przeprowadzono remont budynku. Dalsze zniszczenia były wynikiem wielkiego pożaru w 1615 roku i wojny trzydziestoletniej.
Zamek Książąt Głogowskich w XVII wieku
W latach 1652-57 rozpoczęto prace zmierzające do znaczącej przebudowy. Kontynuowano je pod kierownictwem starosty Jana Bernarda von Herberstein w 1669 roku. To czas, kiedy utworzona została tzw. wielka sala. Modernizacja obiektu nadała mu charakter rezydencji pałacowej i wygląd zbliżony do dzisiejszego. Wieża została obudowana i włączona w południowo-zachodni narożnik murów dziedzińca. Budynek podwyższono o jedno piętro i ujednolicono otwory okienne. Ściana wschodnia dziedzińca na wszystkich piętrach została ozdobiona arkadami.
XVIII- i XIX-wieczne losy Zamku Książąt Głogowskich
W II połowie XVIII wieku wystrój elewacji frontowej i południowej uległ modyfikacjom. Z tego czasu pochodzi też wjazd wschodni oraz znajdująca się we wschodnim skrzydle klatka schodowa z charakterystycznym ornamentem. Król Fryderyk II, bywając w Głogowie zatrzymywał się często w tym miejscu. W okresie wojen napoleońskich gościł tutaj sam Napoleon Bonaparte. W XIX wieku otynkowano elewacje ścian od strony dziedzińca oraz wieżę. Zmieniono wtedy system amfiladowy pomieszczeń na korytarzowy.
Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie
Na początku XX wieku zmieniono układ wszystkich pomieszczeń. Na parterze wieży przebito otwór i wykonano jej zwieńczenie, a wewnątrz zamontowano klatkę schodową. Na przełomie XIX i XX wieku w zamku swoją siedzibę miał sąd królewski. Pozostałe lokale zajmowały mieszkania prywatne. Zamek został dotkliwie zniszczony w 1945 roku w trakcie burzliwych działań wojennych. Odbudowano go dopiero w latach 1971-83. Do końca 2005 roku w zamku udzielano ślubów. W pobliżu znajdują się amfiteatr, Pomnik Dzieci Głogowskich upamiętniający obronę Głogowa w 1109 roku oraz znany nie tylko w regionie różowy Most Tolerancji. Obecnie Zamek Książąt Głogowskich jest siedzibą Muzeum Archeologiczno-Historycznego, w którym zwiedzający mogą teraz odwiedzić na wystawie w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa kamienną rzeźbę księżnej Salomei, która po wielu latach powróciła do Głogowa.
Opracowanie na podstawie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie, Dolnośląska Organizacja Turystyczna, Europejski Szlak Zamków i Pałaców
