Cisi bohaterowie II wojny światowej

Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma wygłosił w Lubinie wykład „Rodzina Ulmów – cisi bohaterowie II wojny światowej”.

Prelekcja była opowieścią o bohaterskiej rodzinie z Markowej na Podkarpaciu, która ratując Żydów oddała życie. Józef i Wiktoria Ulmowie jesienią 1942 r. przyjęli pod swój dach ośmioro Żydów, mimo tego, że okupant niemiecki za taki czyn przewidywał karę śmierci. Byli oni prostymi chłopami żyjącymi na podkarpackiej wsi Markowa. Józef, chociaż skończył tylko 4 klasy szkoły podstawowej i roczny kurs rolniczy, interesował się sadownictwem, ogrodnictwem, pszczelarstwem, hodowlą jedwabników i miał w tym względzie osiągnięcia potwierdzone zdobytymi nagrodami. Jego wielką pasją była fotografia. Własnoręcznie zbudował aparat fotograficzny i wykonał nim tysiące zdjęć dokumentujących życie jego rodziny i mieszkańców wsi podczas wykonywania prac rolnych oraz spędzania wolnego czasu. Wiele z tych zdjęć zachowało się, a część z nich jest eksponowana w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Józefa i Wiktorii Ulmów w Markowej. Wiktoria wyszła w 1935 roku za mąż za 12 lat starszego Józefa, zajmowała się opieką nad 6 dzieci oraz prowadzeniem domu. Ulmowie mimo niskiego wykształcenia formalnego byli ludźmi światłymi i społecznie zaangażowanymi. O świcie 24 marca 1944 r., na skutek donosu granatowego policjanta wraz z 6 dzieci (Wiktoria byłą wówczas w 9 miesiącu ciąży) i ukrywanymi Żydami zostali zamordowani.

Spotkanie odbyło się 15 marca br., czyli w przeddzień Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, który przypada 24 marca i jest obchodzone od dwóch lat z inicjatywy Prezydenta RP. Było zorganizowane przez Wspólnotę „Wiara i Rozum” we współpracy z parafią pw. św. Jana Bosko w Lubinie w ramach cyklu Salezjański Kociołek Kultury.

Wykładowi towarzyszyła wystawa „Samarytanie z Markowej”, przygotowana przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej i Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. Autorem scenariusza ekspozycji jest dr Mateusz Szpytma, który od lat stara się o upamiętnianie ofiar zbrodni w Markowej, dokonanej przez Niemców 24 marca 1944 roku. Jest też pomysłodawcą i pierwszym szefem Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej. Wystawę można jeszcze oglądać w Galerii Ratuszowej Muzeum Historycznego w Lubinie do niedzieli 31 marca br.

FOT: Wspólnota „Wiara i Rozum" – Facebook