W związku z Programem Polski Ład Rada Ministrów przyjęła przygotowane przez resort finansów, funduszy i polityki regionalnej nowe rozwiązania stabilizujące i wzmacniające finanse jednostek samorządu terytorialnego (JST).
– Rząd chce dofinansować inwestycje prowadzone przez samorządy. Nowe drogi, obiekty sportowe, wyremontowane szkoły, odnowione parki czy inwestycje wodno-kanalizacyjne – to tylko przykłady korzystnych zmian, które mogą odczuć mieszkańcy blisko swoich domów. Jednocześnie rząd chce pomóc jednostkom samorządu terytorialnego w związku z konsekwencjami wdrożenia ambitnych rozwiązań programu Polski Ład, zwłaszcza w systemie podatkowym – informuje Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Według przepisów zawartych w projekcie ustawy o wsparciu jednostek samorządu terytorialnego wprowadzona zostanie nowa część subwencji ogólnej, tzw. rozwojowa, która przeznaczona będzie na inwestycje prowadzone przez samorządy.
Wzmocniony zostanie też system dochodów samorządu terytorialnego, tak by stały się one bardziej stabilne. Nowością będzie przekazywanie samorządom dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatków dochodowych w stałych, równych miesięcznych ratach.
Kwota dochodów samorządów z tytułu udziału w PIT i CIT w skali makro będzie znana przed rozpoczęciem roku budżetowego, a jednostki samorządu terytorialnego będą pewne otrzymania zaplanowanych dochodów.
Zdaniem resortu finansów będzie to korzystne dla samorządów, bo wypłacane kwoty dochodów nie zmieniałyby się przez cały rok, co jest istotne z punktu widzenia planowania i wykonywania budżetów samorządowych.
W systemie finansów samorządu wprowadzona zostanie również dodatkowo reguła zapewniająca długookresową stabilizację dochodów. Rozwiązanie to będzie zabezpieczać dochody samorządów w przypadku potencjalnych ubytków w dochodach podatkowych.
Jednocześnie, rząd – jeszcze w 2021 r. – przekaże jednostkom samorządu dodatkowe 8 mld zł, jako pomoc w realizacji zadań własnych samorządu. Stanowi to 11,5 proc. w relacji do łącznej kwoty PIT i CIT planowanej przez samorządy na 2022 r. w maju br., tj. jeszcze przed ogłoszeniem programu Polski Ład.
Jak podaje KPRM uelastycznione zostanie także zarządzanie budżetami samorządów, poprzez modyfikację reguł fiskalnych obowiązujących samorządy. Chodzi o wprowadzenie czasowych preferencji dotyczących zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu jednostki samorządu oraz indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, szczególnie w kontekście wyzwań nakładanych w ramach programu Polski Ład.
Wprowadzono również rozwiązania związane z utratą 31 grudnia 2021 r. mocy przepisów ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dotyczących zasady ustalania wpłat województw do budżetu państwa i sposobu ich podziału. Bez tych przepisów samorządy województw pozbawione byłyby istotnej części ich dochodów.
Według Ministerstwa Finansów w 2022 r., po wprowadzeniu Polskiego Ładu oraz rozwiązań stabilizujących i wzmacniających finanse JST, samorządy osiągną dochody z tytułu PIT, CIT i subwencji ogólnej na poziomie ok. 146 mld zł, co oznacza, że będą one wyższe o 4,6% od dochodów prognozowanych przez same JST w Wieloletnich prognozach finansowych, sporządzonych przed ogłoszeniem Polskiego Ładu. Uwzględniając natomiast środki inwestycyjne z Funduszu Polski Ład, wzrost dochodów JST wyniesie aż 9,6%.
