Prezydent RP Andrzej Duda 27 grudnia br. podpisał ustawę z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. z wyjątkiem art. 43, który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2022 r., który dotyczy wprowadzenia łagodniejszych wymagań umożliwiających uzyskanie statusu organizacji publicznego przez ochotnicze straże pożarne w trybie określonym w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
– Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. porządkuje i gromadzi w jednym akcie prawnym rozproszone dotychczas uregulowania, dotyczące ochotniczych straży pożarnych, ich zadań oraz relacji zachodzących między jednostkami ochotniczej straży pożarnej, a samorządem terytorialnym i administracją rządową, reprezentowaną między innymi przez jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej – informuje Kancelaria Prezydenta RP.
Ustawa określa :
1.Zasady współdziałania i współpracy ochotniczych straży pożarnych z jednostkami PSP, samorządem terytorialnym i administracją rządową.
Zgodnie z ustawą, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, przy pomocy wskazanego zastępcy, zapewnia wsparcie ochotniczych straży pożarnych w celu realizacji zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej, a także współdziałanie ze związkami i stowarzyszeniami zrzeszającymi ochotnicze straże pożarne. Gmina jest obowiązana do zawarcia umowy ze wszystkimi ochotniczymi strażami pożarnymi działającymi na jej terenie, zawierającej postanowienia dotyczące podejmowanych działań oraz obowiązków, określonych w ustawie.
- Zasady przygotowania strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych do udziału w działaniach ratowniczych
Do udziału w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych uprawniony jest strażak OSP, który: ukończył 18 lat, a nie ukończył 65 lat, posiada aktualne ubezpieczenie, posiada aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych; odbył szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; ukończył z wynikiem pozytywnym szkolenie podstawowe przygotowujące do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych. Ustawa dopuszcza do pełnienia funkcji kierowcy strażaków ratowników OSP po ukończeniu przez nich 65 lat pod warunkiem posiadania aktualnych badań lekarskich dopuszczających do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych.
Strażak ratownik OSP i kandydat na strażaka ratownika OSP mają prawo do bezpłatnych okresowych badań lekarskich.
Szkolenia, w tym specjalistyczne, strażaków ratowników OSP oraz kandydatów na strażaków ratowników OSP prowadzi nieodpłatnie Państwowa Straż Pożarna. W ramach szkoleń, mają być realizowane kursy przygotowujące do uzyskiwania przez strażaków ratowników OSP kwalifikacji i uprawnień do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t.
Strażakowi ratownikowi OSP, który uczestniczył w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu lub w drodze do siedziby ochotniczej straży pożarnej i doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w mieniu przysługuje: jednorazowe odszkodowanie w razie doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu.
W myśl ustawy, pracodawca zwalnia od świadczenia pracy strażaka ratownika OSP biorącego udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych, szkoleniach lub ćwiczeniach organizowanych przez gminę, Państwową Straż Pożarną lub inne uprawnione podmioty na czas ich trwania.
Strażakowi ratownikowi OSP, który uczestniczył w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu i doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia, nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego przysługuje, na jego wniosek, rekompensata pieniężna.
Z tytułu uczestnictwa w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu, strażak ratownik OSP otrzymuje, niezależnie od otrzymywanego wynagrodzenia, ekwiwalent pieniężny
Strażakowi ratownikowi OSP przysługuje świadczenie ratownicze z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej w wysokości 200 zł miesięcznie.
Prawo do świadczenia ratowniczego przysługuje strażakowi ratownikowi OSP, który: czynnie, uczestniczył, co najmniej raz w roku, w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych: w przypadku mężczyzn – przez co najmniej 25 lat, a w przypadku kobiet – przez co najmniej 20 lat, osiągnął w przypadku mężczyzn – 65. rok życia, w przypadku kobiet – 60. rok życia.
Przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa w działaniach ratowniczych nie jest wymagane zachowanie ciągłości wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej.
Świadczenie ratownicze, przyznaje, w formie decyzji i ustala jego wysokość komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej, a wypłaca je organ emerytalny określony przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, do 15 dnia każdego miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym przyznano świadczenie ratownicze. Prawo do świadczenia ratowniczego ustaje wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.
Ustawa nowelizuje też przepisy ustawy o orderach i odznaczeniach dodając przepisy umożliwiające honorowanie szczególnie zasłużonych i wyróżniających się druhów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Krzyżem Świętego Floriana nadawanym przez Prezydenta RP. Ponadto, przedłożona do podpisu ustawa ustanawia Odznakę Świętego Floriana, nadawaną przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, którą będą wyróżniani druhowie OSP za zasługi dla społeczności lokalnej,.
Ustawa przewiduje analogiczne rozwiązania w zakresie świadczeń ratowniczych oraz świadczeń z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub szkody w mieniu poniesionych przez nieetatowych ratowników górskich Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego lub Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego wskutek prowadzonych przez nich działań ratowniczych.
