#MiejscaKultury Dolnego Śląska – Zamek Wleń

To najstarszy murowany zamek na Śląsku! Ponad 850 lat historii siedziby wznoszącej się na Górze Zamkowej nad Wleniem. Źródła archeologiczne wskazują, że już w X wieku funkcjonował tutaj gród otoczony obronnym wałem. Te ruiny pamiętają najazd Mongołów! Zamek Wleń to jedna z ważniejszych, piastowskich warowni w regionie i #MiejsceKultury Dolnego Śląska, którego dzieje chcemy dziś przybliżyć.

Ruiny zamku znajdują się na wzgórzu (360 m n.p.m.), na terenie klonowo-lipowego rezerwatu leśnego Góra Zamkowa. Zamek powstał na miejscu istniejącego tutaj niegdyś (dzisiejsze miasto Wleń) grodu drewniano-ziemnego, podniesionego w 1108 r. do rangi kasztelani.

Historia Zamku Wleń w pigułce

W 1155 roku w tzw. bulli wrocławskiej, którą papież Hadrian IV wziął pod opiekę biskupstwo wrocławskie, wśród śląskich kasztelanii wymieniony został „Valan” – czyli Wleń. W tym czasie w obrębie tutejszego grodu zapewne wznosił się już kościół pw. NMP (obecnie zlokalizowany jest tutaj kościół pw. św. Jadwigi).

Najnowsze ustalenia wskazują, że już około 1160 roku, książę Bolesław Wysoki rozpoczął wznoszenie pierwszej murowanej budowli zamkowej, która określana jest mianem „domu romańskiego”. Obiekt ten uznawany jest aktualnie za najstarszy świecki budynek na terenie Śląska i jedno z najstarszych założeń zamkowych w całej Polsce!

Na początku XIII wieku na zamku często przebywał książę Henryk I Brodaty wraz ze swoją żoną Jadwigą, świętą patronką Śląska. Zamek został rozbudowany właśnie w tych czasach. Tuż przy „domu romańskim” zbudowano małą kaplicę o charakterze prywatnym, która na co dzień służyła mieszkańcom zamku.

Prawdopodobnie w tym samym okresie domknięto od południa obszar górnego zamku, konstruując sześcioboczną wieżę obronną (tzw. bergfried).

W XIV wieku w północno-wschodnim narożniku zamku powstała czworoboczna wieża mieszkalna, która dodatkowo chroniła strefę wejścia na teren górnego zamku. Pozostałości tego dawnego wejścia widoczne są do dzisiaj. Obecna furta wprowadzająca na zamek utworzona została w XIX wieku i znajduje się w całkiem innym miejscu. W 1428 r. podczas powstania husyckiego zamek był bezskutecznie oblegany przez powstańców.

W XVII wieku zamek był wielokrotnie zdobywany przez wojska szwedzkie i cesarskie. W 1646 roku, w czasie wojny trzydziestoletniej, zamek został podpalony, wskutek czego – całkowicie zniszczony. To właśnie od połowy XVII wieku budowla pozostaje w ruinie.

W latach 1989–1994 Katedra Archeologii Uniwersytetu we Wrocławiu prowadziła na terenie zamku badania, które miały na celu dalsze poznanie historii zamku oraz identyfikacji wzmiankowanej w źródłach pisanych na temat kasztelanii wleńskiej.

Z dobrze zachowanej baszty, udostępnionej zwiedzającym, przy pięknej pogodzie można było podziwiać pasmo Karkonoszy, panoramę Gór Kaczawskich i Pogórza Izerskiego.

Zamek Wleń obecnie

Od 2018 roku zamek jest pod opieką Konsorcjum Warownia, które tworzą: Stowarzyszenie „Wieża Książęca w Siedlęcinie” oraz Stowarzyszenie Gildia Przewodników Sudeckich.

Dzięki temu, po kilku latach ograniczenia dostępności zamku ze względu na prace zabezpieczające, obiekt udostępniony jest dla turystów na co dzień.

Opracowanie na podstawie: zameklenno.pl, Dolnośląska Organizacja Turystyczna/dolnyslask.travel