W Wydawnictwie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy ukazała się książka pt. „75 lat Towarzystwa Przyjaciół Dzieci na Dolnym Śląsku. Studium historyczno-biograficzne”. Jest to praca zbiorowa pod redakcją dr Beaty Skwarek z Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych PWSZ im. Witelona w Legnicy.
Pomysłodawcą wydania publikacji jest wieloletni tepedowski działacz, wolontariusz, prezes Miejskiego i Okręgowego Oddziału TPD w Legnicy – Kazimierz Pleśniak. Zaproponował on regionalnym oddziałom (legnickiemu, jeleniogórskiemu, wałbrzyskiemu i wrocławskiemu) zaangażowanie w odtworzeniu przeszłości i ukazanie aktualnej rzeczywistości w ich społecznej przestrzeni. W odpowiedzi działacze z poszczególnych oddziałów i kół zainteresowani pomysłem przesyłali biogramy, materiały wspomnieniowe oraz interpretacje własnych indywidualnych i społecznych doświadczeń dokumentujących działalność oddziałów dolnośląskiego okręgu, ich prezesów, członków i wolontariuszy – rodziców.
Wydanie publikacji wsparły Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, Wiw Bud, Koleje Dolnośląskie oraz Lions Club Legnica Silesia.
W przypadku kilku narracji charakter wspomnieniowy występuje łącznie z elementami biograficznymi, które trudno rozdzielić. Wskazać jednak należy, iż pomimo ogromu wykonanej przez Autorów pracy publikacja zawiera luki, brakuje też informacji o wielu sprawach i ludziach. Niedobór ten wynika m.in. z trudności w dostępie do materiałów źródłowych dokumentujących działalność poszczególnych oddziałów lub z ich bezpowrotnej utraty. Ponadto wiele osób woli działać niż pisać, dlatego odnajdujemy w tekście jedynie krótkie relacje z ich działalności. W odniesieniu do brakujących informacji należy mieć nadzieję, iż kolejne opracowania zostaną uzupełnione i znajdzie się w nich miejsce dla tych, których w tej książce zabrakło.
Wydawnictwo ma charakter popularyzatorski i porządkujący, dlatego też w tym przypadku postawienie problemu badawczego okazało się mniej ważne niż sformułowanie celu określonego jako „zachowanie w pamięci społecznej działalności ludzi, którzy przybyli na Ziemie Odzyskane i niezależnie od panujących realiów podjęli trud pracy społecznej, oraz Tych, którzy kontynuowali to dzieło w zmieniających się warunkach ustrojowych i nadal realizują wyznaczane cele, gdzie najwyższą wartością jest dobro dziecka”.
Oddane w ręce Czytelnika opracowanie zostało podzielone na trzy części. Poprzedzają je artykuły ukazujące rys historyczny działalności Towarzystwa Przyjaciół Dzieci na Dolnym Śląsku, strukturę i charakterystykę czterech oddziałów regionu dolnośląskiego.
- W pierwszej części publikacji zawarte zostały wypowiedzi członków TPD, którzy aktywnie włączyli się w jej merytoryczną zawartość. Są to prezesi zarządów oddziałów okręgowych, przewodniczący i członkowie kół, rodzice dzieci – podopiecznych TPD – opowiadający swoje historie w nawiązaniu do działalności społecznej i zawodowej, z refleksją wspominający koleżanki, kolegów, współpracowników, bez pomocy i zaangażowania których nie udałoby się przeprowadzić wielu ciekawych przedsięwzięć. Ich osobiste refleksje odnoszą się do zjawisk i przemian ostatnich dekad (przełomu XX i XXI wieku) i stanowią w pewnym sensie podsumowanie dotychczasowych działań. Kolejność prezentowanych tekstów wynika z przynależności do poszczególnych okręgów (Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych, Wrocław).
- Druga część obejmuje wspomnienia o działaczach i pionierach TPD, których nie ma już wśród nas, a których inicjatywy zyskały uznanie i – pomimo trudnych dla naszego kraju czasów – wprowadzane były w życie. Ich działalność wynikająca z przynależności do TPD w czasach PRL – podobnie jak innych organizacji społecznych – służyła i miała służyć umacnianiu moralności socjalistycznej i ustroju zorganizowanych na wzór radziecki.
- W trzeciej części przedstawione zostały biografie współczesnych społeczników – prezesów, działaczy i przyjaciół TPD, odczuwających i dostrzegających potrzebę podejmowania kolejnych inicjatyw. Są wśród nich osoby o różnym stażu zawodowym oraz emeryci, których łączy wyznawany system wartości, wybór, cel i sens życia podyktowany odpowiedzialnością za rozwój dzieci i ich rodzin.
Opracowanie zamykają: wypowiedź Wiesława Kołaka – prezesa Zarządu Głównego TPD w Warszawie i wnioski podsumowujące merytoryczny aspekt zaprezentowanych materiałów, zestawienie bibliograficzne uwzględniające cykl wykorzystanych i wydanych w przestrzeni ostatnich lat publikacji ukazujących działalność TPD.
Prezentowany materiał uzupełniają teksty napisane w oparciu o cytowaną literaturę bez stosowania odsyłaczy, materiały źródłowe, sprawozdania, artykuły i relacje publikowane w wydawanych na przestrzeni lat czasopismach: „Przyjaciel Dziecka” i „Nade wszystko Dziecko”. Całość wieńczy aneks, w którym zawarto: aktualny skład Zarządu i Komisji Rewizyjnej Dolnośląskiego Oddziału Regionalnego TPD, wykaz Honorowych Członków TPD. W materiale ilustracyjnym odnaleźć można zdjęcie Sztandaru Dolnośląskiego Oddziału Regionalnego TPD i formy uhonorowania oraz zdjęcia dokumentujące wybrane wydarzenia i podejmowane przez tepedowskich społeczników inicjatywy. Fotografie przekazane zostały zarówno przez Autorów prezentowanych tekstów, jak i oddziały okręgowe. Stanowią one jedynie niewielką część udokumentowanego dorobku Towarzystwa i wchodzą w zakres zbiorów gromadzonych na potrzeby utworzenia Sali Tradycji (Pamięci), której siedzibą będzie legnicki oddział.
